“Signaleren?… uhm, ik geloof wel dat ik dat doe”
Dit is iets wat ik veel hoor tijdens trainingen en gesprekken met professionals.
En dat is niet zo raar, het is over het algemeen niet jouw core business.
Het komt er vaak een soort van bij, maar het is oh zo belangrijk! Dagelijks worden er nog kinderen mishandeld of zijn zij getuige van mishandeling en zien wij hen te weinig of soms zelfs niet.
In deze blog wil ik jou een paar tips en tools geven waardoor jij als professional beter kunt signaleren. Daarnaast vertel ik je wat er van jou word verwacht vanuit de meldcode.
We weten uit allerlei onderzoeken, en misschien ook wel uit ervaring, dat kinderen niet tot leren en/of spelen en contact, dus ontwikkeling, komen als zij aan het overleven zijn. Overleven omdat zij blootgesteld worden aan een vorm van mishandeling.
Van alle mannen en vrouwen tussen de 18 en 70 jaar is 45% ooit slachtoffer geweest van huiselijk geweld, als kind, partner of ouder. Geschat wordt dat er jaarlijks in Nederland ongeveer een miljoen personen slachtoffer worden van huiselijk geweld, waarbij 200.000 tot 230.000 personen zelf slachtoffer zijn van herhaald of ernstig huiselijk geweld. Bij 58% van de gevallen van huiselijk geweld gaat het om een gezin met een kind onder de 18jaar.
In Nederland hebben nog 119.000 kinderen jaarlijks te maken met kindermishandeling.
Deze cijfers gaan over de kinderen die we kennen, maar veel leed is onzichtbaar en blijft soms voor altijd verscholen achter de voordeur.
Oké, genoeg over de feiten (ik moet altijd nog even slikken als ik de cijfers weer lees, opschrijf of vertel).
Het is ongelooflijk belangrijk dat jij als professional op tijd kunt signaleren en daarna mogelijk vervolgstappen kunt en durft te nemen. Je legt de signalen die je hebt vast, evenals de stappen die worden gezet en de besluiten die worden genomen. Ook de gegevens die de signalen weerspreken leg je vast (allemaal stap van 1 van de meldcode).
Signaleren klinkt heel gemakkelijk, maar dat is het niet.
Signalen worden vaak verschillend geïnterpreteerd. Dit heeft te maken met het verschil in normen en waarden.
Ten eerste is het goed om te zeggen, het is jouw waarneming, deel deze met een collega en spar samen over datgene wat jij ziet, een feit, of denkt te zien (stap 2 van de meldcode).
Herkennen van mishandeling is soms bijzonder lastig. Signalen die op zich niet specifiek hoeven te zijn voor kindermishandeling, maar die ook op een ander probleem kunnen wijzen.
De signalenlijsten voor de doelgroep waar jouw organisatie mee werkt worden opgenomen in de meldcode van jullie organisatie. Jij als professional mag jouw organisatie hierom vragen.
Het is belangrijk om voorzichtig met die signalenlijst om te gaan. Er zijn een aantal dingen waar je rekening mee moet houden als het om signaleren van kindermishandeling gaat;
- 1 signaal hoeft geen kindermishandeling te zijn;
- hoe meer signalen, hoe ernstiger;
- jij hoeft het niet te bewijzen!
Een vermoeden van kindermishandeling is altijd reden om actie te ondernemen. Bijvoorbeeld door veilig thuis te bellen voor advies. Het is daarom belangrijk om gevoelig te worden voor signaleren en te weten wat jouw rol hierbij is. Jij kunt als het ware antennes ontwikkelen om signalen van kindermishandeling te herkennen. Signaleren heeft te maken met:
- Kennen: kennis van signalen;
- Willen: signalen willen zien en in actie willen komen;
- Durven: signalen durven zien en stappen durven nemen.
Signaleren is in eerste plaats: waarnemen wat waar te nemen is!
Belangrijk is om zo objectief mogelijk waar te nemen. Er is een verschil tussen observeren (waarnemen wat er concreet gebeurt) en interpreteren (een mening of betekenis geven aan wat je ziet).
Ga eens na hoe jij signaleert: wat zie je? Observeer of interpreteer jij? Of doe je het allebei en wat is dan het verschil wat je op kunt merken? En wat doe je met hetgeen jij signaleert?
En dan hebben we nog de ‘kindcheck’ (stap 1 van de meldcode). Check en signaleer jij of er kinderen in het spel zijn als je te maken krijgt met huiselijk geweld bij volwassenen, de volwassene in een situatie verkeert die voor (ernstige) schade kan zorgen voor minderjarige kinderen?
Mogelijk is er wel een kind in het leven van deze volwassene en heb jij ineens ook te maken met signalen van kindermishandeling. Getuige zijn van huiselijk geweld is immers ook een vorm van kindermishandeling.
Ik hoop dat ik je wat waardevolle tips heb kunnen geven.
Mocht ik iets voor jou als professional of jouw organisatie kunnen betekenen, schroom dan niet en bel of mail mij!
Leer en durf te signaleren, bespreken en handelen. Maak het verschil in het leven van een kind!